Dywagacje n/t Stara 200, jego reflektorów i nie tylko ...

Historyk1985 napisał:

(.....) Przeważnie kojarzę Stara 200 ze światłami w zderzaku, ale było możliwe, że wykorzystano miejsce w kabinie, bo kabina chyba była wspólna dla 28 i 29 (.....)

Nie, nie było możliwe. Seryjne Stary 200 zawsze miały reflektory w zderzaku. A seryjne Stary 28/38/29 również zawsze miały reflektory w przedniej ścianie kabiny.
Wersje prototypowe Stara 200 i przeróbki stodołowo-garażowe pomijam bo nie stanowią wzorca modelu.

Istotnie Star 200,którego produkcja ruszyła w 1975 r. już w wersji prototypowej /1967 r./miał podwójne reflektory umieszczone w kabinie.Wystawały one poza obrys szoferki.Jednak na targach poznańskich wystawiano model praktycznie różniący się od Starów 28/29 tylko ładownością podwyższoną do 6 T. W modelu z 1972 r. w miejsce wystających reflektorów wprowadzono fiatowskie ,ale już bardziej schowane w kabinie. Pojazd otrzymał też już pojedyńczą szybę panoramiczną. Na targach poznańskich w 1974 r. Star 200 miał już reflektory umieszczone w zderzaku.Zderzak na krawędziach był zaokrąglony.W dalszych seriach rodzina Starów 200 /poza 266,który miał zderzaki Stara 28/29/ miała już zderzak o prostym zakończeniu.Taki zderzak pozostał jeszcze w modelu 1142 .

I właśnie tym zabiegiem przeniesienia reflektorów na toporny zderzak, moim zdaniem samochód stracił bardzo dużo na walorach estetycznych. Zgodzą się koledzy ze mną?

W uzupełnieniu posta Krzysztofa dodam jeszcze, że pierwsze prototypy Stara 200 miały podwójne reflektory Zelmot, takie jak w wersji pojedynczej stosowane były we wszystkich polskich samochodach z tamtego okresu. Wtedy w Polsce produkowano tylko jeden (!) typ reflektorów samochodowych. Pomimo zastosowania prototypowych węższych ramek trudno je było "upchać" w pojeździe z uwagi na ich duże średnice. Dopiero pozyskanie w ramach fiatowskiej licencji nowoczesnych reflektorów o małej średnicy wkładów optycznych umożliwiło ich zastosowanie w nowych polskich pojazdach, m.in. Starze 200 ale też w Autosanie H9 i później w Jelczu PR110.
A wracając do Stara, główną różnicą między modelem 200 a modelem "przejściowym" 28/29 był nowy silnik. To głównie kłopoty z doprowadzeniem jego konstrukcji do technicznej dojrzałości spowodowały niemal 10-letnie opóźnienie w realizacji programu Stara 200. Nie mogąc sobie z tym poradzić, zadanie to w końcu zlecono austriackiemu instytutowi AVL prof. Lista w Grazu. W wyniku jego prac powstał ostatecznie bardzo dobry, nowoczesny silnik typu S359 stosowany później przez wiele lat w kolejnych pokoleniach Starów.
Co do szyby przedniej, ona od początku była pojedyncza panoramiczna. Natomiast kłopoty z jej wykonaniem powodowały, że w środkowej jej części powstawało zagłębienie w którym kumulowały się naprężenia prowadzące do pękania. Żeby temu doraźnie zaradzić w środku szyby wprowadzono poprzeczkę wzmacniającą, która robi wrażenie jakby szyba składała się z oddzielnych połówek. Ale w rzeczywistości była to jedna szyba ze wzmocnieniem. Technologie pozyskane wraz z licencją na Polskiego Fiata 125p umożliwiły wyprodukowanie szyby panoramicznej o pożądanych parametrach i wzmacniająca poprzeczka nie była już stosowana.
Na marginesie, o tych i innych historiach związanych z wprowadzaniem do produkcji Stara 200 przeczytać można nie tylko w fachowych wydawnictwach ale też m.in. w znakomitej wspomnieniowej książce "Star znad Kamiennej" autorstwa śp. Ojca naszego forumowego Kolegi.
Polecam szczególnie tym osobom, które PRL znają jedynie z przekazów.

Odnośnie reflektorów przednich w Starach 28/29 oraz w 200 i 266

Zobaczcie sobie na ten obrazek:

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

na podstawie tych zdjęć widzę, że kabina Stara była dostosowana do montażu w przedniej ścianie pojedynczych dużych reflektorów (chyba modelu: 02/15 - znanego też z Nysy, Syreny, czy Jelcza 315), jak i podwójnych "fiatowskich"

Fabrycznie to owszem - wprowadzenie reflektorów w zderzaku miało wizualnie odróżnić Stara 28/29 od 200 i tak było FABRYCZNIE - nie zaprzeczam temu Wink

Ale pod kątem "występowalności w przyrodzie" można na polskich drogach również i spotkać takie wynalazki jak ten żółty Star 266:

[link widoczny dla zalogowanych]

Swoją drogą bardzo ciekawy to temat i historycznie i dla modelarza, jeśli chodzi o te modyfikacje. Widziałem kiedyś w Opolu Stara, który miał zaślepione okrągłą blachą otwory po reflektorach 02/15 Była normalna płaska blacha okrągła o średnicy miski reflektora i była przykręcona śrubkami zamiast reflektorów do kabiny. Reflektory tamten Star miał natomiast w zderzaku. zabudowa to był podnośnik koszowy.

Innym razem widziałem skrzyniowego Stara 200, który miał w przednim zderzaku reflektory, ale pojedyncze! W miejscu tych "zewnętrznych" były jakieś większe od fiatowskich upchane, a otwory obok były puste.

W sumie mnie to nie dziwi - Star miał tutaj spore możliwości konstrukcyjne dla "domorosłego tuningu". Fabryczność fabrycznością, ale jako modelarza interesują mnie też i wszelkie "anomalie" i tutaj z miłą chęcią bym pokusił się o zrobienie jakiejś w miarę wiernej repliki takiego przerobionego Stara. Przecież to też historia i takie ciężarówki też doskonale pamiętam, jak jeździły po polskich drogach i mają one swój klimat Wink

...a jeszcze muszę wspomnieć o Starach, które były przystosowane do pługów śnieżnych - przedni zderzak - wywalony. Przednie reflektory - otwory zaślepione kawałkami blachy (czasem bardziej lub mniej estetycznie wyglądające). Gdzie więc taki Star miał przednie reflektory? Były zewnętrznie doczepione reflektory od Ursusa C 330 przed przednią ścianą kabiny - tak choćby jeździła śmieciarka "szubienica" czyli Niebieski Star 200 z PKS Lubliniec z 1988 roku. Zderzak się zimą odkręcało i doczepiało konstrukcję pługa z tymi "oczami" z traktora i tak mój wujek jeździł po Lublińcu... Oczywiście w kabinie nigdy nie miał ten egzemplarz lamp i były tam fabryczne płaskie zaślepki.

A jeszcze co do modelu naszego Stara 266 - nikt o tym jeszcze nie napisał - po zdjęciu plandeki - bardzo pozytywne zaskoczenie. Skrzynia nie kończy się, jak w KAP-owym Jelczu 315 na krawędzi plandeki, ale pod plandeką też istnieje i ma do tego całkiem ładną podłogę! Można śmiało zdejmować w naszym Starze 266 plandekę i tak też model się całkiem dobrze prezentuje Wink

Historyk1985 napisał:

(.....) na podstawie tych zdjęć widzę, że kabina Stara była dostosowana do montażu w przedniej ścianie pojedynczych dużych reflektorów (chyba modelu: 02/15 - znanego też z Nysy, Syreny, czy Jelcza 315), jak i podwójnych "fiatowskich"

Na podstawie tych zdjęć widać wyraźnie, że kabina Stara dostosowana była wyłącznie do montażu pojedynczych reflektorów o dużej średnicy. Montaż w tym miejscu podwójnych reflektorów fiatowskich nie był możliwy bez ingerencji w konstrukcję kabiny. W praktyce takie przeróbki nie miały sensu i nie były stosowane ani w fabryce ani u garażowych "tunerów".

Historyk1985 napisał:

Fabrycznie to owszem - wprowadzenie reflektorów w zderzaku miało wizualnie odróżnić Stara 28/29 od 200 (.....)

Celem zastosowania podwójnych świateł fiatowskich nie było wizualne odróżnienie od modeli przejściowych 28/29 tylko poprawa oświetlenia drogi. Od początku projektowania Stara 200 było to jedno z podstawowych założeń nowej rodziny samochodów ciężarowych średniej ładownosci.

max napisał:

Historyk1985 napisał:

(.....) na podstawie tych zdjęć widzę, że kabina Stara była dostosowana do montażu w przedniej ścianie pojedynczych dużych reflektorów (chyba modelu: 02/15 - znanego też z Nysy, Syreny, czy Jelcza 315), jak i podwójnych "fiatowskich"

Na podstawie tych zdjęć widać wyraźnie, że kabina Stara dostosowana była wyłącznie do montażu pojedynczych reflektorów o dużej średnicy. Montaż w tym miejscu podwójnych reflektorów fiatowskich nie był możliwy bez poważnej ingerencji w konstrukcję kabiny. W praktyce takie przeróbki nie miały sensu i nie były stosowane ani w fabryce ani u garażowych "tunerów".

Skoro kabina była wyłącznie dostosowana do pojedynczych i dużych reflektorów, to dlaczego te otwory w kabinie są podłużne i łezkowate?
Myślałem, że skoro jest tylko na okrągły reflektor, to otwór powinien w kabinie też być okrągły - tak jest w błotnikach Nysy, Żuka, czy Syreny - a tutaj po co jest ten "nadatek otworu"?

A pomyślałeś że mogą to byś otwory serwisowe np. żeby ułatwić dostęp do innych podzespołów samochodu ? Czy w/g Ciebie tam gdzie są światła to mają być wyłącznie okrągłe otwory ?

autobusy_prl napisał:

A pomyślałeś że mogą to byś otwory serwisowe np. żeby ułatwić dostęp do innych podzespołów samochodu ? Czy w/g Ciebie tam gdzie są światła to mają być wyłącznie okrągłe otwory ?

Tak się zastanawiałem, że albo serwisowe, albo jakieś wloty powietrza. Tak czy siak Stara jeszcze nie miałem okazji poznać bliżej Wink

O Nysę to mnie pytaj, o co chcesz, ale Stara nie znam Very Happy

W każdym wozie, który dotychczas znałem - jak był reflektor 02/15 to był on w otworze takim, jak kształt miski - tutaj dla mnie nowum Cool

Kabina Stara 28 ( 29 ) stanowiła skończoną, piękną formę pod względem plastycznym. Przeniesienie "na szybko" podwójnych reflektorów w zderzak w Starze 200 - bo nie było miejsca w ściance przedniej - cały urok eleganckiej ciężarówki zepsuło. Porównajcie Stara 266. Z reflektorami w ściance i rzadko spotykaną wersję z reflektorami w zderzaku. Chyba wszyscy widzą tę różnicę ( jak przykro wygląda Star 266 z reflektorami w zderzaku ).

Chociaż czasami reflektory w zderzakach dobrze się prezentują. Weźmy np. Liaza z serii 100. Maestria wzornictwa przemysłowego.

Kwestia lamp w zderzaku Stara 266 jest sprawą dyskusyjną, choć mi osobiście umiejscowienie lamp w tym miejscu czy to w 200 i pochodnych, czy to w 266 się zwyczajnie podoba. Po tym można odróżnić modele starsze ( Star 28 ) od nowszych (200).

Pod względem wyglądu najgorsze jest jednak to, co działo się z tą marką już w XX wieku. Mam na myśli przejęcie firmy przez MANa, późniejsze nieudane (moim zdaniem) modernizacje Starów i finalnie - doklejanie znaczka "Star" na ciężarówki niemieckiego producenta. Zmieniano wtedy w większości tylko grill, a wszystko pozostawało na swoim dawnym miejscu (przykład: Star 12). Nawet w kabinie na kierownicy był znaczek MANa... :roll:

Masz rację. Gusta są różne. Ja np. liczyłem, że Stary 1266 i 1466 odniosą duży sukces... To byliby godni następcy modelu 266. Pojawiły się już w innych czasach. 1466 był produkowany seryjnie ale nie za długo.

Też jestem zwolennikiem reflektorów w zderzaku. Star 266, czy 244 z takimi reflektorami wygląda moim zdaniem bardziej drapieżnie i agresywnie. Pasuje to do wersji 6x6 stricte terenowej lub uterenowionej 4x4. W Starze 200 też mi to nie przeszkadza i nie szpeci moim zdaniem ciężarówki.

Odnośnie kabin 266, występowały dwie wersje. Starsza miała atrapę w formie dwóch siatek z przodu i inną klamkę drzwi kabiny, montowaną wyżej. To takie pierwsze rzucające się w oczy różnice. W nowszej wersji siatki w atrapie zastąpiono wlotami w formie wyciętych drobnych prostokątów, a klamkę na drzwiach zmieniono i zamocowano niżej, by była łatwiejsza do dosięgnięcia. Chętnie bym zobaczył w tej kolekcji Stara 266 w obydwu wersjach kabin. W numerze 3 zaprezentowano nam wersję starszą (szkoda, że siatki na atrapie są ledwo widoczne i nie zrobiono zaczernionej głębi). Spełnieniem marzeń byłaby dla mnie nowsza kabina w wersji brygadowej albo np. Star 266 energetyki z podnośnikiem koszowym. Nie obraziłbym się też na pożarniczego GBM na Starze 266 w zabudowie z Osin. Był taki na ilustracji kolekcji Atlasa, ale nigdy nie pojawił się jako model w serii.

BUSSING napisał:

(.....) Przeniesienie "na szybko" podwójnych reflektorów w zderzak w Starze 200 - bo nie było miejsca w ściance przedniej - cały urok eleganckiej ciężarówki zepsuło. (.....)

Reflektory nie zostały przeniesione na zderzak "na szybko bo nie było miejsca w ściance przedniej". To była celowa i przemyślana decyzja konstruktorów. W polskiej motoryzacji w czasach PRL, wbrew temu co dzisiaj się czasami sądzi, konstruktorzy działali w sposób logiczny i przemyślany. Borykali się ze słabymi materiałami, ograniczoną ofertą akcesoriów i podzespołów oraz ogólną siermięgą rzeczywistosci ale nie pracowali w sposób chaotyczny i infantylny. Przeniesienie reflektorów niżej było zgodne ze światowymi trendami, powodowało lepsze oświetlenie pasa drogi, ograniczało oślepianie pojazdów jadących z naprzeciwka - zwłaszcza osobowych etc.
Lepszemu oświetleniu drogi sprzyjało również zdwojenie ilości reflektorów głównych co miało dodatkowe znaczenie przy zwiększonych średnich prędkościach nowoczesnych samochodów ciężarowych.

BUSSING napisał:

(.....) Porównajcie Stara 266. Z reflektorami w ściance i rzadko spotykaną wersję z reflektorami w zderzaku. Chyba wszyscy widzą tę różnicę ( jak przykro wygląda Star 266 z reflektorami w zderzaku )(.....)

Pan_Samochodzik napisał:

Kwestia lamp w zderzaku Stara 266 jest sprawą dyskusyjną, choć mi osobiście umiejscowienie lamp w tym miejscu czy to w 200 i pochodnych, czy to w 266 się zwyczajnie podoba. (.....)

W126 napisał:

Też jestem zwolennikiem reflektorów w zderzaku. Star 266, czy 244 z takimi reflektorami wygląda moim zdaniem bardziej drapieżnie i agresywnie. (.....)

Star 266 przez cały okres produkcji, zarówno w pierwszej wersji (model 1973) jak i po zmianie atrapy w 1985 roku wyposażony był wyłącznie w pojedyncze reflektory umieszczone w przedniej ścianie kabiny nad zderzakiem - tak jak w przejściowych modelach 28/29.
Projektowany był na zlecenie wojska i takie umieszczenie i typ reflektorów wynikało z ich wymagań.
Wersje z reflektorami w zderzaku pojawiły się znacznie później, przy okazji remontów, modernizacji i nie były produkowane seryjnie.
Star 266 to jeden z najlepszych produktów w historii polskiej motoryzacji. Warto trochę wiedzieć na jego temat.

A ja jestem ciekawy jak "pszczołę" wydadzą. Czy będzie ten charakterystyczny "płotek" z płaskowników" stalowych na zderzaku. Wiecie do czego służył? Ułatwiało to maskowanie samochodu. Gałązki zielone i już Cię nie widać w lesie🙂 Ponadto, łatwiej z tym się przedzierać bez uszkodzenia reflektorów